Châm cứu là gì và những điều bạn cần biết về châm cứu hiện nay

Mặc dù là một trong những lĩnh vực y học lâu đời nhất của nền y học cổ truyền Việt Nam từ hàng trăm năm nay, nhưng châm cứu vẫn chưa thực sự được nhiều người biết đến rộng rãi, đặc biệt là những tác dụng về sức khỏe đã được Viện sức khỏe quốc gia Hoa Kỳ (NIH) và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công nhận. 

Trong bài viết sau đây, Bệnh viện Châm cứu Trung ương sẽ giới thiệu tới độc giả về châm cứu, tác dụng, các phương pháp châm cứu được áp dụng hiện nay tại Việt Nam. 

Châm cứu là gì?

Châm cứu là một phương pháp điều trị truyền thống của Đông y, được thực hiện bằng cách dùng kim châm tác động vào các huyệt đạo trên cơ thể, nhằm điều hòa khí huyết, khai thông kinh lạc. Phương pháp này đã được sử dụng trong hàng nghàn năm ở Trung Quốc, Việt Nam và nhiều nước châu Á khác.

Theo WHO, châm cứu đã được chứng minh là an toàn và có hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị hơn 40 loại bệnh khác nhau, từ rối loạn đau nhức, bệnh và vấn đề tâm thần,....

Tác dụng của châm cứu

• Châm cứu mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể nhờ vào tác động trực tiếp lên hệ thần kinh, mạch máu và các cơ quan nội tạng. Dưới đây là một số tác dụng đã được nghiên cứu và công nhận:
• Giảm đau: Đặc biệt hiệu quả với đau lưng, đau đầu, đau khớp, đau vai gáy.
• Cân bằng khí huyết: Góp phần khai thông kinh lạc, lưu thông khí huyết·
• Tăng cường hệ miễn dịch: Giúp cơ thể đề kháng với các tác nhân gây bệnh.
• Cải thiện giấc ngủ: Giúp giấc ngủ ngon và sâu hơn.
• Hỗ trợ tâm lý: Giảm lo âu, trầm cảm, rối loạn tiền đình.
• Tăng cường tuần hoàn, cải thiện chức năng của các cơ quan trong cơ thể

Các loại hình châm cứu phổ biến hiện nay tại Việt Nam

Tại Việt Nam, châm cứu được ắp dụng rộng rãi tại các bệnh viện, trung tâm y học cổ truyền và phòng khám chuyên khoa. Các hình thức chủ yếu bao gồm:

a. Châm kim truyền thống

Là phương pháp cơ bản nhất, sử dụng kim châm có kích thước siêu nhỏ, vô trùng  để châm vào các huyệt vị trên cơ thể. Bác sĩ sẽ thực hiện các thao tác như vê, đẩy, nhấn để tạo ra các kích thích sinh lý phù hợp, giúp khai thông khí huyết, giảm đau, điều hòa chức năng các cơ quan. Phương pháp này thường được sử dụng điều trị các bệnh đau mỏi cơ xương khớp, mất ngủ, đau đầu, rối loạn kinh nguyệt...

b. Điện châm

Là sự kết hợp giữa châm cứu truyền thống và dòng điện tần số thấp. Sau khi châm kim, bác sĩ sẽ nối điện cực từ máy điện châm vào kim và điều chỉnh tần số điện phù hợp với từng loại bệnh lý. Điện châm giúp tăng hiệu quả giảm đau, làm giãn cơ, kích thích tuần hoàn và phục hồi chức năng. Thường dùng trong điều trị chứng bệnh liên quan đến liệt, đau thần kinh tọa, thoái hóa cột sống, tai biến mạch máu não...

c. Cấy chỉ (chôn chỉ)

Phương pháp này sử dụng chỉ catgut (loại chỉ tự tiêu trong cơ thể) để cấy vào các huyệt theo từng chứng bệnh. Sau khi cấy, chỉ sẽ kích thích liên tục vào huyệt trong 15–20 ngày, giúp kéo dài hiệu quả trị liệu. Phù hợp với các bệnh mạn tính như hen phế quản, viêm xoang, thoái hóa cột sống, béo phì, liệt nửa người sau tai biến...

d. Thủy châm

Đây là kỹ thuật tiêm lượng nhỏ thuốc vào các huyệt. Phương pháp này vừa có tác dụng cơ học như kim châm, vừa phát huy tác dụng dược lý của thuốc. Thủy châm hỗ trợ rất tốt trong các trường hợp liệt dây thần kinh ngoại biên, đau thần kinh, đau vai gáy, yếu cơ...

e. Laser châm

Phương pháp hiện đại sử dụng tia laser công suất thấp để chiếu vào huyệt đạo, thay thế cho việc dùng kim. Phương pháp này không gây đau, không chảy máu, đặc biệt thích hợp với trẻ em hoặc người sợ kim tiêm. Laser châm thường dùng trong điều trị các bệnh như viêm xoang, hen suyễn, mất ngủ, rối loạn tiêu hóa nhẹ...

f. Nhiệt châm

Là phương pháp dùng điếu ngải (ngải nhung) đốt nóng để hơ trên đầu kim châm hoặc trực tiếp trên vùng huyệt. Nhiệt châm giúp tăng cường tuần hoàn, làm ấm cơ thể, hỗ trợ điều trị các bệnh do hàn (lạnh) như đau bụng, lạnh chân tay, suy nhược cơ thể, viêm khớp dạng thấp...Các phương pháp trên đều có những đặc điểm riêng và hiệu quả trong từng nhóm bệnh. Tùy vào thể trạng, bệnh lý và chỉ định của bác sĩ, người bệnh có thể lựa chọn hình thức phù hợp nhất để điều trị hiệu quả và an toàn.

Những loại bệnh thường điều trị bằng châm cứu tại Việt Nam

Châm cứu được áp dụng rộng rãi để hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh lý, đặc biệt là những trường hợp kinh niên, mãn tính hoặc có tâm nguyên không rõ ràng.

- Bệnh về hệ vận động

- Đau lưng, đau khớp, thoát vị đĩa đệm, viêm dây thần kinh toạ, viêm đầu gối

- Rối loạn tâm thần: Mất ngủ, lo âu, trầm cảm, rối loạn tiền đình, stress, hồi hộp

- Bệnh nội tiết: Rối loạn kinh nguyệt, hến, động kinh, bốc hỏa, vô sinh do nội tiết

- Hỗ trợ phục hồi chức năng: Sau tai biến mạch máu não, liệt nửa người, liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên

- Các vấn đề khác: Viêm xoang, viêm mũi dị ứng, hen suyễn, tiêu hóa kém, béo phì, nghiện thuốc...

Cơ sở uy tín thực hành châm cứu

Bệnh viện Châm cứu Trung ương là đơn vị đầu ngành về châm cứu và y học cổ truyền tại Việt Nam, trực thuộc Bộ Y tế. Được thành lập từ năm 1982, bệnh viện là nơi hội tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm, đồng thời là trung tâm nghiên cứu, đào tạo và ứng dụng các phương pháp điều trị không dùng thuốc, đặc biệt là châm cứu, điện châm, thủy châm và cấy chỉ.

Với hệ thống cơ sở vật chất hiện đại kết hợp tinh hoa y học cổ truyền, Bệnh viện Châm cứu Trung ương đã đạt được nhiều thành tựu trong điều trị các bệnh lý mạn tính như tai biến mạch máu não, liệt dây thần kinh ngoại biên, đau thần kinh tọa, thoái hóa cột sống, hen phế quản, mất ngủ và rối loạn tâm lý.Bệnh viện cũng là địa chỉ tin cậy trong đào tạo bác sĩ chuyên khoa châm cứu cho cả trong và ngoài nước.

Không chỉ chú trọng khám chữa bệnh, đơn vị còn tích cực hợp tác quốc tế, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ mới, góp phần nâng tầm vị thế của nền y học cổ truyền Việt Nam trên bản đồ y học thế giới.

Như vậy, châm cứu không chỉ là một di sản y học đáng tự hào của Đông Phương, mà ngày càng được cống nhận bằng các chứng cứ khoa học và nghiên cứu quốc tế. Tại Việt Nam, châm cứu vẫn giữ vai trò trụ cột trong y học cổ truyền, góp phần quan trọng trong việc điều trị và phòng ngừa bệnh tật.Việc tìm đến các đơn vị y tế uy tín, có bác sĩ chuyên khoa châm cứu chính quy là yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo hiệu quả và an toàn trong quá trình điều trị.